pcelar.tk

PCELA, za i so pcelite
materijalot e prevzemen od srodni domasni i svetski internet izdanija

Pcele žive u zajednicama, koje se sastoje od nekoliko desetaka tisuca pcela radilica, jedne matice i do nekoliko tisuca trutova.

Matica je majka svih ostalih clanova pcelinje zajednice. Kaže se da svaka zajednica vrijedi onoliko koliko vrijedi njezina matica, zato je i cesto nazivamo i kraljicom. U normalnim okolnostima u zajednici se nalazi jedna matica. Životni vijek matice može biti i do 5 godina.Matica se liježe iz oplodenog jajeta u proširenoj celiji koju zovemo maticnjak. U prva tri dana je jaje, licinka(u to vrijeme pcele je nahrane oko 1500 puta) i na kraju zatvaraju i griju maticnjak. Ona se 16. dan leže neoplodena pa se nekoliko dana nakon rodenja upucuje na „svadbeni let“ tj. parenje s nekoliko trutova u zraku. Matica cijelog života jede maticnu mlijec pa je stoga zanimljivo da u toku sezone može dnevno položiti jaja (do 2500) koliko je i sama teška. Matica izlucuje feromone koje pcele raznose košnicom i kojima okuplja jedinke i upravlja njima.

Trutovi su muški clanovi zajednice sa funkcijom parenja s maticom u cemu uspije samo njih nekoliko. Ležu se iz neoplodenih jaja (nemaju oca) nakon 25-32 dana ovisno o okolnostima. Ukoliko prestaje pcelinja paša a matica je mlada i sposobna pcele ih izbacuju iz košnice da ne budu potrošaci njihove hrane.

Pcela radilica besprijekorno obavlja odredene zadatke koji su podredeni dobrobiti zajednice a u cilju opstanka i produženja vrste. Zadaci koje pcela obavlja su bazirani na starosti jedinke pa ona prvo cisti i polira celiju iz koje se izlegla, postaje hraniteljica i njegovateljica legla i matice (u toj dobi ona izlucuje maticnu mlijec) pa postaje stražarnica na letu i nakon toga izletnica koja radi na unosu vode, peluda , nektara i propolisa u košnicu. Životni vijek radilice je ljeti do 6 tjedana a zimi i do 6 mjeseci.


Matica

U normalnim uslovima u pcelinjem društvu nalazi se jedna matica. Njen zadatak je da polaže jaja iz kojih se legu novi clanovi pcelinjeg društva. Matica ima sposobnost da polaže oplodena i neoplodena jaja. Oplodnja matice vrši se daleko od pcelanjaka u zonama gdje se okupljaju trutovi. Sam cin oplodnje odvija se u zraku. Samo najsposobniji trutovi mogu stici maticu i obaviti taj cin. Poznato je da maticu oplodi više trutova cak i do dvadest i sedam što je utvrdeno naucnim istraživanjem koje je provedeno u USA. Matica najviše jaja položi u prvoj godini svog života. Kvalitetna mtica u povoljnim uslovima može da položi i do 2000 jajaj u toku 24 sahata. Kako pcele znaju da je matica prisutna u pcelenjem društvu? Dok je matica prisutna ona svojim žljezdama luci feromone. Zahvaljujuci prisustvu feromona u pcelinjoj zajednici svi clanovi pcelinje zajednice ostaju na okupu u jednoj cijelini i vlada harmonija.
Pcele radilice

To su najbrojiniji clanovi pcelinjeg društva. Zavisno od godišnjeg doba može da bude od 15 000 u zimskom periodu do 70 000 pcela na vrhuncu svog razvoja. Sam sam vršio eksperimente i uzimljavo na tri LR okvira pcela što je sigurno ispod 15 000 dok su temperature bile ispod -20 C' bez problema supreživjele surovu zimu .
Pcele radilice obavljaju razne poslove u košnici i van nje; odgajaju leglo, hrane maticu, proizvode vosak i grade sace, sakupljaju nektar, donose vodu u košnicu, skupljaju polenov prah i propolis obavljaju stražarske poslove kao i cišcenje unutrašnjosti košnice. Svi poslovi su podjeljeni prema starosnoj dobi pcela.
Trut

Trut se leže iz neoplodeni jaja iz trutovskih celija. Zadatak trutova u pcelinjem društvu je da oplode maticu. Osim toga, trutovi u pcelinjem društvu pospješuju rad pcela a proizvode i dio toplote za grijanje pcelinjeg legla. Kada trut navrši 12 dana starosti postaje sposoban da oplodi maticu. Broj trutova u jednom društvu varira zavisno od prilika kako u pcelinjem društvu tako i od pašnih prilika. Broj se krece od nekoliko stotina do nekoliko hiljada. Najviše trutova u košnici je u toku rojevne sezone a to je period kada sakupljacice unoste najviše nektara i polena iz prirode u košnicu. Nekada se smatralo da ako u košnici ima dosta trutova da su oni pojeli veliku kolicinu meda. Medutim dokazano je da trut dobija hranu od pcela. Pcela ga hrani onda kada je potreban u košnici a kada je nepotreban pcela mu uskracuje hranu. Na pcelinjaku trutovi nesmetano mogu ulaziti u bilo koju košnicu bez bojazni da ce biti ubijeni od strane stražarica. Trutovi imaju razvijene mirisne žljezde, pa pomocu njih osjete miris matice koja izlazi na oplodnju i na rastojanju od 2 kilometra. Eksperiment koji je izvoden u USA vezano za okupljanje trutova i sparivanje matica pracenje je vršeno radarom a mirs koji matica ostavlja iza sebe dok je na oplodnji poredi se sa izduvnim gasovima mlaznog aviona. Poslije parenja sa maticom svaki trut odmah ugine.